Martwe drzewa

Las to jeden z najbardziej złożonych ekosystemów, do których mamy stały kontakt. Wędrując szlakami rezerwatu często nie zdajemy sobie sprawy z tego jak bogate życie kryje się w każdym jego elemencie.  Drzewa stanowią fundamenty lasu, a każdy gatunek ma osobne zadanie w kręgu życia leśnego. Potężne dęby, wysokie sosny, koralowe jarzęby, dostojne świerki i płowe brzozy – przeważają w naszych lasach. Każdy etap ich życia stanowi oddzielne, równie ważne zadanie dla ekosystemu leśnego. Nawet po śmierci – drzewo jest istotnym elementem lasu. O jego przetrwaniu lub nie, decyduje cały szereg czynników:

– brak dostatecznej ilości światła słonecznego, gdy w sąsiedztwie dominują wyższe gatunki drzew.

-niekorzystne warunki klimatyczne (wiatr, śnieg, mróz) – jeśli drzewo, z przyczyn naturalnych lub po wycince, znajduje się na skraju lasu i następują nowe, zagrażające warunki przyrodnicze.

– zwierzyna, grzyby, owady, jeśli drzewo jest poranione dostają się do jego wnętrza grzyby lub bakterie powodujące zgniliznę drzewa. Gdy jest zdrowe może być atakowane przez pasożyty, np. opieńki, huby korzeniowe – które powolnie ale skutecznie narażają drzewo na obumarcie.

Nawet gdy jest powalone i spoczywa u stóp innych drzew jego rola się nie kończy. Zaczyna to drzewo „życie po życiu”. Rozkład takiego drzewa (w zależności od gatunku oraz warunków) może trwać nawet 100 lat. Cały wiek bezczynności, ktoś mógłby pomyśleć. Nic bardziej mylnego. Przez te dziesiątki lat, drewno to stanowi nieustające źródło nowych zdarzeń w ekosystemie leśnym. Z upływem lat i w miarę postępującego rozkładu biologicznego oraz mechanicznego (np. wietrzenie) zmieniają się właściwości drewna. Staje się ono wilgotnym siedliskiem licznych gatunków roślin oraz zwierząt – szczególnie takie warunki życia upodobały sobie bezkręgowce np. pluskwiaki, muchówki ale przede wszystkim chrząszcze – cenione i bardzo ważne w zachowaniu równowagi ekosystemy leśnego. Liczne larwy skrywające się tuz pod powierzchnią kory są często żerowiskiem innych gatunków zwierząt. Żaby oraz traszki występujące na terenie rezerwatu szukają w takich miejscach nie tylko pokarmu, ale i schronienia. W bezpiecznych zacienionych miejscach powalonych drzew schronienia szukają również gryzonie, ryjówki, łasice oraz kuny.

W rezerwacie „Las Piwnicki” spotykamy również martwe drzewa stojące. Są to najczęściej już ogołocone z kory, sosny. Ich mocne korzenie nie pozwoliły upaść drzewu i są stabilnymi drewnianymi słupami leśnymi. Drzewo pozbawione liści stanowi doskonały punkt obserwacyjny dla ptaków również tych drapieżnych. Podczas postępujących etapów rozkładu, ptaki (np. dzięcioły), odnajdują tu licznie występujący pokarm w postaci larw oraz owadów.

To w jaki sposób ich zielone korony opustoszały jest zawsze zagadka, którą potrafią rozwikłać dociekliwi dendrolodzy. Pasożyty żerujące na pniach lub wewnątrz konarów pozostają przez długie lata bezimienne. Ogołocone drzewo jednak stanowi kolejny ważny element życia lasu. Pusta przestrzeń w linii koron drzew pozwala przedostać się światłu w niższe jego partie. Daje to szansę na umocnienie się roślin podszytowych. Światło docierające poniżej umożliwia rozwijanie się jarzębom, czeremsze, leszczynie. Krąg życia, trwa.